یکی از روش های تهیه روغن گیاهی، پرس سرد یا کلدپرس است که یک روش مکانیکی برای استخراج روغن از دانه ها، میوه ها، آجیل ها و سایر گیاهان به شمار می‌رود. در این روش، مواد اولیه با استفاده از فشار مکانیکی و بدون استفاده از حرارت، حلال یا مواد شیمیایی استخراج می شوند، به این صورت که ابتدا دانه ها، میوه ها، آجیل ها یا سایر گیاهان به قطعات کوچکتر خرد شده و سپس با استفاده از یک دستگاه پرس سرد، تحت فشار قرار می گیرند (یا به اصطلاح فشرده می‌شوند) تا روغن آن ها خارج شود. مزیت روغن‌گیری به روش کلدپرس این است که دمای مواد اولیه در طول فرآیند تهیه روغن از 4 درجه سانتیگراد تجاوز نمی کند و از آنجا که مواد اولیه در معرض حرارت قرار نمی گیرند، تخریب نمی‌شوند و در نتیجه مواد مغذی موجود در آنها حفظ شده و روغن به دست آمده کیفیت، طعم و ماندگاری بهتر و بیشتری پیدا می‌کند.
تجهیزات روش پرس سرد
جنس بدنه تجهیزات پرس سرد (کلدپرس) معمولاً از فولاد ضد زنگ یا آلومینیوم است. فولاد ضد زنگ ماده ای بادوام و مقاوم در برابر خوردگی است که برای استخراج روغن از مواد اولیه سخت مانند دانه های روغنی مناسب است. آلومینیوم نیز ماده ای سبک و مقاوم در برابر خوردگی بوده که برای استخراج روغن از مواد اولیه نرم مانند میوه ها و سبزیجات مناسب است.
تجهیزات مورد نیاز برای روش پرس سرد شامل موارد زیر است:
- دستگاه پرس سرد: دستگاه پرس سرد اصلی ترین تجهیزات مورد نیاز برای روغن‌گیری به روش پرس سرد یا کلدپرس است. این دستگاه از یک پیچ یا پیستون برای اعمال فشار بر روی مواد اولیه استفاده می کند.
- مخزن مواد اولیه: مخزن مواد اولیه برای نگهداری مواد اولیه قبل از پرس سرد استفاده می شود.
- آسیاب: آسیاب برای خرد کردن مواد اولیه به قطعات کوچکتر استفاده می شود که باعث می شود روغن گیری آسان تر و کارآمدتر شود.
- مخزن روغن: مخزن روغن برای جمع آوری روغن استخراج شده استفاده می شود.
- فیلتر روغن: فیلتر روغن برای جداسازی روغن از ذرات جامد و ناخالصی ها استفاده می شود. فیلتر تجهیزات پرس سرد معمولاً از پارچه، کاغذ یا فلز است.
- خنک کننده: خنک کننده برای خنک کردن روغن پس از استخراج استفاده می شود.
انواع دستگاه های پرس سرد
دستگاه‌های پرس سرد در انواع مختلفی موجود است. از جمله انواع دستگاه های پرس سرد می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- دستگاه پرس سرد چیپسی: دستگاه پرس سرد چیپسی یک نوع دستگاه پرس سرد است که برای استخراج روغن از دانه های روغنی مانند کنجد، آفتابگردان، ذرت و سویا استفاده می شود. این دستگاه ها به نام چیپسی نامگذاری شده اند زیرا دانه های روغنی در آنها به صورت چیپس خرد می شوند.
- دستگاه پرس سرد مدادی: یک نوع دستگاه پرس سرد است که از یک مارپیچ چرخان برای فشرده سازی مواد اولیه و استخراج روغن استفاده می کند. این دستگاه ها به نام مدادی نامگذاری شده اند زیرا مارپیچ آنها شبیه به یک مداد است.
- دستگاه پرس سرد هیدرولیک: یک نوع دستگاه پرس سرد است که از یک سیستم هیدرولیک برای فشرده سازی مواد اولیه و استخراج روغن استفاده می کند. این دستگاه ها به دلیل قدرت و کارایی بالا، برای استخراج روغن از مواد اولیه سخت مانند دانه های روغنی، میوه ها، سبزیجات و آجیل ها، گزینه مناسبی هستند و معمولاً برای استخراج روغن از مواد اولیه با حجم بالا استفاده می شوند.
- دستگاه پرس سرد پنوماتیک: یک نوع دستگاه پرس سرد است که از یک سیستم پنوماتیک برای فشرده سازی مواد اولیه و استخراج روغن استفاده می کند. این دستگاه ها به دلیل قیمت پایین و کارایی مناسب، برای مصارف خانگی و نیمه صنعتی مناسب هستند و معمولاً برای استخراج روغن از مواد اولیه با حجم کم استفاده می شوند.
انتخاب تجهیزات پرس سرد
انتخاب تجهیزات پرس سرد به عوامل مختلفی از جمله نوع مواد اولیه مورد استفاده، حجم تولید مورد نظر و بودجه بستگی دارد. دستگاه های پرس سرد را همچنین می توان بر اساس ظرفیت تولید به سه دسته دستگاه پرس سرد خانگی، دستگاه پرس سرد نیمه صنعتی و دستگاه پرس سرد صنعتی تقسیم کرد.
برای تولید روغن در مقیاس کوچک، دستگاه های پرس سرد خانگی یا نیمه صنعتی مناسب هستند. برای تولید روغن در مقیاس تجاری، دستگاه های پرس سرد صنعتی مناسب هستند. برخی از مواد اولیه، مانند دانه های سخت، به تجهیزات قدرتمندتری نیاز دارند. اگر قصد دارید مقدار زیادی روغن تولید کنید، باید از تجهیزاتی با ظرفیت بالاتر استفاده کنید.
مراحل تهیه روغن گیاهی با روش پرس سرد
استفاده از تجهیزات پرس سرد (کلدپرس) نسبتاً آسان است. با این حال، قبل از استفاده از تجهیزات، باید دستورالعمل های سازنده را به دقت مطالعه کنید. برای تهیه روغن گیاهی با روش پرس سرد، مراحل زیر را دنبال کنید:
- مواد اولیه (دانه ها، میوه ها، آجیل ها یا سایر گیاهان) را به قطعات کوچک خرد کنید.
- قطعات گیاهان خرد شده را در دستگاه پرس سرد قرار دهید.
- دستگاه پرس سرد را روشن کنید.
- روغن از دستگاه پرس سرد خارج می شود.
مراقبت از تجهیزات پرس سرد
برای افزایش طول عمر تجهیزات پرس سرد، باید از آنها به درستی مراقبت کنید. از جمله نکات مراقبت از تجهیزات پرس سرد می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- دستگاه را پس از هر بار استفاده تمیز کنید.
- از روغن های مناسب برای روانکاری دستگاه استفاده کنید.
- دستگاه را در مکانی خشک و خنک نگهداری کنید.
انواع روغن های گیاهی که می توان با روش پرس سرد تهیه کرد
با روش پرس سرد می توان انواع مختلف روغن گیاهی را تهیه کرد. از جمله روغن های گیاهی محبوب تهیه شده با روش پرس سرد (کلد پرس) می توان به روغن زیتون، روغن کنجد، روغن آفتابگردان، روغن ذرت، روغن بادام زمینی، روغن گردو، روغن نارگیل و بسیاری روغن های دیگر اشاره کرد.
سخن آخر
تهیه روغن گیاهی با روش پرس سرد (کلدپرس) یک روش عالی برای حفظ مواد مغذی و طعم روغن گیاهی است. این روش همچنین باعث ماندگاری بیشتر روغن گیاهی می شود.
اطلاعات نوشته شده در وبلاگ و وب سایت ما فقط برای اهداف خلاقانه و آموزشی است. این اطلاعات نباید به عنوان جایگزینی برای توصیه های پزشکی استفاده شود. تمام سوالات مربوط به هر گونه مشکلات سلامتی باید به پزشک متخصص ارجاع داده شود. ما فقط افراد معمولی هستیم که عاشق آزمایش و کار با محصولات گیاهی طبیعی به منظور تقویت و ارتقای سلامتی و تندرستی هستیم. کاوش در شیوه های تاریخی و معاصر گیاه درمانی با هدف کسب علم و رضایت شخصی، برای ما لذت بخش و مایه افتخار است.