ویتامین E و منابع غذایی حاوی آن

مکمل های ویتامین E زمانی به عنوان راه حلی آسان برای پیشگیری از بیماری های قلبی به نظر می رسیدند. اما بررسی های اخیر کارگروه خدمات پیشگیرانه در ایالات متحده هیچ اثر قاطعی از این مکمل ها در پیشگیری از بیماری های قلبی نشان نداده است. بنابراین، در حال حاضر مصرف آن ها را توصیه نمی کند. البته برخی تحقیقات قبلی، به ویژه در افراد سالم، تاثیر محافظتی ویتامین E بر قلب را نشان داده بود. اما در اکثر مطالعات جدید، هیچ فایده ای نه برای افراد سالم و نه برای افراد در معرض خطر بیماری های قلبی، مشاهده نشده است.

انجمن قلب آمریکا با بررسی این مطالعات نتیجه گیری کرده است که "داده های علمی استفاده از مکمل های آنتی اکسیدان ویتامین (مانند ویتامین E) را برای کاهش خطر بیماری‌های قلبی - عروقی توجیه نمی کنند. البته این بدان معنا نیست که ویتامین E هیچ فایده ای ندارد. ممکن است در افراد سالم تاثیری داشته باشد، اما این اثر در افرادی که بیماری قلبی دارند یا در معرض خطر بالای بیماری قلبی قرار دارند، به دلیل مصرف داروهایی مانند آسپرین و مسدودکننده های بتا کمتر دیده شده است.

تحقیقات جدیدتر، نظریه ای را مطرح کرده که بر اساس آن، ممکن است مکمل های ویتامین E تنها برای زیر گروه های خاصی از جمعیت مفید باشند. برای مثال، یک کارآزمایی بالینی با دوز بالای ویتامین E، کاهش قابل توجهی در بیماری های قلبی را در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 که آمادگی ژنتیکی خاصی برای استرس اکسیداتیو بیشتر داشتند، نشان داد.

سرطان پروستات

آزمایش پیشگیری از سرطان با سلنیوم و ویتامین E با عنوان SELECT امیدهای زیادی را برای روشن کردن ارتباط بین ویتامین E و سرطان پروستات ایجاد کرده بود. این آزمایش با 18,000 شرکت کننده که به چهار گروه تقسیم شده بودند آغاز شد: ویتامین E به همراه سلنیوم، ویتامین E به همراه دارونما، سلنیوم به همراه دارونما و ویتامین E و دارونمای دوگانه. همه شرکت کنندگان به مدت 7 تا 12 سال تحت نظر بودند. اما در سال 2008، زمانی که تجزیه و تحلیل های اولیه نشان داد ویتامین E هیچ فایده ای در پیشگیری از سرطان به طور اعم یا سرطان پروستات به طور اخص ندارد، آزمایش متوقف شد. با این حال، پیگیری شرکت کنندگان ادامه یافت. در سال 2011، پژوهشگران گزارش کردند که خطر ابتلا به سرطان پروستات در مردانی که ویتامین E مصرف کرده بودند، 17 درصد بیشتر بوده است. جالب توجه آن که مصرف همزمان ویتامین E و سلنیوم افزایش قابل توجهی در خطر سرطان پروستات نشان نداد.

در حالی که نتایج این مطالعه نگران کننده به نظر می رسد، دو آزمایش بزرگ دیگر در مورد ویتامین E و سرطان پروستات نتایج متفاوتی را نشان می دهد. آزمایش تصادفی آلفا-توکوفرول-بتاکاروتن که در آن نزدیک به 30,000 مرد سیگاری فنلاندی به طور متوسط به مدت 6 سال تحت نظر قرار گرفتند. نتایج نشان داد مردانی که روزانه مکمل های ویتامین E مصرف می کردند، 32 درصد ریسک کمتری برای ابتلا به سرطان پروستات و 41 درصد ریسک کمتری برای مرگ ناشی از آن نسبت به گروه دارونما داشتند. ویتامین E در مردانی که سرطانشان با معاینه بالینی قابل تشخیص بود، اثر محافظتی قوی تری داشت. در یک مطالعه بزرگ و بلندمدت دیگر، مکمل های ویتامین E نه افزایش و نه کاهش خطر سرطان پروستات یا هر سرطان دیگری را نشان ندادند.

اما چرا یافته‌های آزمایش SELECT درباره ویتامین E و سرطان پروستات با نتایج مطالعات اخیر متفاوت بود؟ در پاسخ باید گفت تحقیقات قبلی در مورد مکمل های ویتامین E و سرطان پروستات، بیشترین فایده را در مردان سیگاری با سرطان های پیشرفته نشان داده بودند.  اما در آزمایش SELECT، کمتر از 10 درصد از مردان سیگاری بودند و اکثر آنها سرطان های اولیه ای داشتند که با آزمایش خون تشخیص داده شده بود. شواهد موجود حاکی از آن است که در سرطان‌های پروستات در مراحل اولیه و پیشرفته فرآیندهای متفاوتی درگیر هستند.

توجه کنید که سرطان پروستات معمولا به آرامی پیشرفت می‌کند و هر مطالعه‌ای که به دنبال پیشگیری از آن است، نیازمند پیگیری طولانی مدت افراد است. توقف زودهنگام آزمایش SELECT، این امکان را از بین می‌برد که بفهمیم آیا ویتامین E می‌توانست در صورت ادامه‌ی طولانی‌تر مطالعه، از برخی از مردان در برابر سرطان پروستات محافظت کند یا نه. تعداد بسیار کم موارد سرطان پیشرفته در SELECT، تفسیر یافته‌ها را محدودتر می‌کند.

یک مطالعه شش ساله نشان داد که مصرف ویتامین E همراه با ویتامین C، بتاکاروتن و روی، تا حدودی از پیشرفت بیماری "تباهی لکه زرد" (AMD) در افراد با ریسک بالای این بیماری جلوگیری می‌کند. این اثر تنها با مصرف ترکیبی از مواد مغذی مشاهده شده است و به نظر نمی‌رسد مصرف تنها ویتامین E تاثیر قابل توجهی بر پیشگیری از AMD داشته باشد. همچنین مطالعات تاکنون نشان نداده‌است که مصرف ویتامین E به تنهایی در پیشگیری از آب‌مروارید (کاتاراکت) موثر باشد.

دانشمندان در تلاش برای کشف علت آلزایمر، پارکینسون و دیگر بیماری های مغز و اعصاب، روی نقش آسیب زای رادیکال های آزاد در پیشرفت این بیماری ها تمرکز کرده‌اند. با این حال، تا به امروز، شواهد کمی وجود دارد که نشان دهد آیا ویتامین E می تواند از ابتلا به این بیماری ها پیشگیری کند یا برای افرادی که به این بیماری ها مبتلا شده اند، فایده ای داشته باشد یا نه.

• زوال عقل: برخی تحقیقات نشان می‌دهد که مصرف مکمل‌های ویتامین E، به خصوص همراه با ویتامین C، ممکن است کمی عملکرد شناختی را بهبود بخشیده یا خطر ابتلا به آلزایمر و دیگر انواع زوال عقل را کاهش دهد.  در مقابل، برخی دیگر از تحقیقات هیچ تاثیر مثبتی از ویتامین E بر زوال عقل پیدا نکرده‌اند. یک آزمایش سه ساله روی افرادی با اختلال شناختی خفیف (که اغلب پیش‌درآمد آلزایمر است) نشان داد که مصرف روزانه 2000 واحد بین‌المللی ویتامین E، پیشرفت بیماری به سمت آلزایمر را متوقف نمی‌کند. با این حال، باید به خاطر داشت که پیشرفت از اختلال شناختی خفیف به آلزایمر می‌تواند سال‌ها طول بکشد. مطالعه‌ای که به آن اشاره شد، نسبتاً کوتاه بود، بنابراین شاید نتوانیم با اطمینان کامل بگوییم که ویتامین E تأثیری بر زوال عقل ندارد.
• پارکینسون: برخی مطالعات نشان می‌دهد که دریافت ویتامین E از طریق رژیم غذایی (به ویژه از آجیل و حبوبات)، ممکن است تا حدی ریسک ابتلا به پارکینسون را کاهش دهد. اما در افراد مبتلا به پارکینسون، مصرف مکمل‌های ویتامین E با دوز بالا پیشرفت بیماری را کند نمی‌کند. ولی چرا میان ویتامین E که از خوردن غذاها دریافت میکنیم نسبت به مکمل‌ها تا این حد تفاوت وجود دارد؟ ممکن است در آجیل و حبوبات مواد مغذی دیگری در کنار ویتامین E وجود داشته باشند که به محافظت در برابر پارکینسون کمک می‌کند. در هر صورت برای درک این ارتباط به تحقیقات بیشتری نیاز است.
• اسکلروز جانبی آمیوتروفیک: یک مطالعه بزرگ که به مدت 16 سال نزدیک به 1 میلیون نفر را پیگیری می‌کرد، نشان داد افرادی که به طور مرتب مکمل‌های ویتامین E مصرف می‌کردند، نسبت به افرادی که هیچگاه از این مکمل‌ها استفاده نمی‌کردند، خطر مرگ ناشی از ALS (اسکلروز جانبی آمیوتروفیک) کمتری داشتند. مطالعه دیگری نیز با تجزیه و تحلیل چندین تحقیق و بررسی اطلاعات بیش از 1 میلیون شرکت‌کننده، به این نتیجه رسید که هر چه مدت مصرف مکمل‌های ویتامین E بیشتر باشد، خطر ابتلا به ALS کاهش می‌یابد. با این حال آزمایش‌های بالینی انجام شده بر روی بیمارانی که به ALS مبتلا بودند، عمدتاً نتوانسته تاثیر مفیدی از مصرف مکمل‌های ویتامین E را نشان دهد. این احتمال وجود دارد که ویتامین E بتواند در پیشگیری از ALS موثر باشد، اما در درمان بیماری تاثیرگذار نباشد.